Inleidingen 2024 2025
Film 1
RADICAL (USA, Mexico, 2023)
125 minuten
Regie: Christopher Zalla
Met: Eugenio Derbez, Daniel Haddad, Jennifer Trejo.
Eigenzinnige leraren zijn vaker onderwerp van films geweest: in de goede zin in “Dead Poets Society” en “Good Will Hunting” (beide met Robin Williams), “Jagten” (Mads Mikkelsen), maar ook in negatieve rollen zoals het drankorgel in “Druk”, ook een rol van Mads Mikkelsen.
​
De idealistische basisschoolleraar Sergio Juarez (Eugenio Derbez) werkt in het Mexicaanse onderwijs en heeft duidelijke ideeën over hoe het onderwijssysteem verbeterd zou moeten worden. Het roer moet radicaal om!, waarmee hij ingaat tegen het rigide onderwijsplan van de armoedige school. De leraar in een dienende rol, vertrouwen gevend, meer aandacht voor het ontdekken van de kwaliteiten van elk kind, minder toetsgericht, de leerlingen prikkelen om daar dan wat mee te doen, zodat de kinderen kunnen ontsnappen aan de sociale malaise in het Mexicaanse grensplaatsje. We weten allemaal hoe op het ogenblik in Mexico de dienst wordt uitgemaakt door (drugs)bendes die het land en de mensen in hun greep hebben. Met frisse moed gaat Sergio aan de slag en weet bij de kinderen veel sympathie te krijgen. Vooral drie kinderen staan centraal: de grapjas Nico, die al bijna door het criminele circuit is ingelijfd; Paloma, die op een vuilnisbelt leeft en Lupe, die thuis als oppas dient.
​
Het verhaal verloopt via een standaard patroon van goede bedoelingen: van een enthousiaste en eigenzinnige leraar die tegengewerkt wordt door “het systeem”, maar resultaten boekt bij de leerlingen, die met hem sympathiseren, waarna de tegenslagen zich aandoen door de macht van de sociale structuren in het land. Daar heeft de leraar dan geen invloed meer op en krijgt hij het moeilijk. Kritiek op zijn functioneren is er ook, verwoord door een ouder: “U lanceert de kinderen alsof ze naar de ruimte kunnen, maar wat gebeurt er als ze straks na school weer in de realiteit belanden? “ Er worden nogal wat maatschappelijke thema’s aangehaald in de film, die niet volledig uitgewerkt worden, zoals bijvoorbeeld het pesten in de klas, dat bij Sergio’s komst plots ophoudt.
​
Toch is dit wel een geslaagd verhaal, dat de toeschouwer zal blijven boeien en is gebaseerd op een waargebeurd verhaal. De film en hoofdrolspeler Eugenio Derbez hebben dan ook vele prijzen gewonnen op festivals, zoals op het onlangs gehouden “Movies that matter” festival in Den Haag. Maar wat mij betreft zal ik me Robin Williams als leraar John Keating in “Dead Poets Society” uit 1989 eerder blijven herinneren dan leraar Sergio uit 2023.
Jacques Engels
Film 2
C’è ANCORA DOMANI (Italië, 2023)
118 minuten
Regie: Paola Cortellesi
Met: Paola Cortellesi, Valerio Mastandrea, Vinicio Marchioni, Giorgio Colangeli
C’è Ancora Domani is een hoopgevend drama over het moeilijke leven van een huisvrouw in het patriarchale Italië kort na de Tweede Wereldoorlog. De film is het regiedebuut van actrice en auteur Paola Cortellesi, die ook de hoofdrol vertolkt, en won drie prijzen op het filmfestival van Rome.
Slechts in enkele weken tijd groeide ‘C’è Ancora Domani’ uit tot een cultfilm en werd het een van de grootste kassuccessen ooit in filmland Italië. In Italië bezochten in 2023 meer mensen deze film dan de internationale kassuccessen ‘Oppenheimer’ en ‘Barbie’.
Delia en Ivano wonen met hun kinderen en Ivano’s ziekelijke vader in een souterrain woning in een typisch Romeins hofje. Het is 1946 en Rome balanceert tussen de roes over de bevrijding en de tekortkomingen van de afgelopen oorlogsjaren. Delia berust in haar traditionele rol van echtgenote en moeder die de eindjes aan elkaar moet knopen. Ivano, de patrias familias, hardwerkend om het beetje geld thuis te brengen laat geen gelegenheid voorbijgaan om dit te vertellen, soms minachtend en soms hardhandig. Hij heeft alleen ontzag voor zijn manipulerende vader, voor wie Delia een makkelijke verzorgster is. Het is lente en de familie is opgewonden over de verloving van hun dochter Marcella met een jongen uit de middenklasse. Delia ziet dit als Marcella’s kans om hetzelfde lot te ontlopen. Maar alles verandert wanneer Delia een mysterieuze brief ontvangt die haar moed aanwakkert om te streven naar een beter leven.
Een huisvrouw als Delia heeft geen zeggenschap, is ondergeschikt aan de man (ook haar zonen) en moet vooral zorgen; voor alles in en rondom het huis. Vaak kijk je met een knoop in de maag, vanwege het ongemak, de onrecht en machteloosheid.
C'è Ancora Domani gaat stijlvol om met huiselijk geweld, een manier die de film uitstekend staat. 'There's Still Tomorrow' weet te raken, behandeld belangrijke gewichtige thema's, maar blijft weg van een depressieve sfeer. Voelt bij vlagen misschien aan als een stijlvol uitgevoerde soapserie, maar dat doet geen moment afbreuk aan de film als geheel.
Geschoten in mooi zwart-wit en voorzien van een sterke soundtrack. De vertelling is grappig, gevat, hoopvol en soms zelfs een beetje romantisch. Het naoorlogse leven - waarin vele memorabele momenten, scènes en passanten voorbijkomen - zuigt je volledig op.
Martien Jeuken
Film 3
THE HOLDOVERS
133 minuten
Regie: Alexander Payne
Met: Paul Giamatti, Da’Vine Joy Randolph, Dominic Sessa
De achtste speelfilm van Payne, meester van de schurende tragikomedie
(Sideways, Election,Nebraska).
Na Paynes matig ontvangen sci-fi-klimaatkomedie Downsizing (2017) keert de
regisseur in The Holdovers terug op vertrouwd terrein, met een tragikomedie
over de middelbare man die de aansluiting met zijn omgeving is verloren. De
man in crisis is hier Paul Hunham (Paul Giamatti), een pedante
geschiedenisdocent die op zijn kostschool weinig weerklank vindt. Hij is een
klassieke einzelgänger, die van zijn werk zijn leven heeft gemaakt. Een sociaal
leven heeft hij niet, door een aandoening heeft hij een nogal kenmerkende
lichaamsgeur, en dan is er nog dat luie oog, dat hem onder leerlingen de bijnaam ‘scheeloog’ oplevert.
Door zijn sociale situatie is Hunham de aangewezen persoon om tijdens de
kerstvakantie toezicht te houden op een groep ‘overblijvers’ die niet naar huis
kunnen. Uiteindelijk blijven op de kille campus slechts drie zielen over: Hunham,de kok en rouwende moeder Mary (Da’Vine Joy Randolph) en de slimme, rebelse tiener Angus (debutant Dominic Sessa), die zijn vader is verloren en thuis even niet welkom is. Het drietal moet er samen wat van maken.
Dat alles speelt zich af in het Massachusetts van 1970, en Payne benut die
periode gretig om The Holdovers in alles te laten aanvoelen als een typische
jarenzeventigfilm. Of het nu gaat om de soundtrack, de vloeiende
cameraovergangen of het vale kleurenpalet: Payne maakt er een retrofeestje
van, waarbij hij zich duidelijk liet inspireren door klassieke
jarenzeventigtragikomedies als Harold and Maude enThe Last Detail
.
Payne laat zijn drie verloren zielen in The Holdovers steeds wat dichter naar
elkaar toe groeien, waarna ze, bepakt met wat levenslessen, weer hun eigen weg gaan.
The Holdovers zou prima passen als kerstfilm maar is gewoon te bestempelen als moderne tragikomische klassieker, die ook buiten de feestdagen moeiteloos ontroert, verwarmt en vrolijk stemt.
Robert-Frank Heijnen
Film 4
THE BRAID
121 minuten
Regie: Laetitia Colombani
Met: Kim Raver, Fotinì Peluso, Mia Maelzer, Sajda Pathan, Avi Nash
​
Episch drama over de lotgevallen van drie vrouwen uit verschillende delen van de wereld, die elkaar nog nooit hebben ontmoet, maar toch met elkaar verbonden zijn. Gebaseerd op de gelijknamige bestseller van Laetitia Colombani.
​
Drie vrouwen, Smita, Giulia en Sarah, gaan alle drie op hun eigen emotionele reis. Op deze zoektocht vinden ze kracht en ontdekken ze dat ze het leven in eigen hand hebben.
De film speelt zich af in drie verschillende landen met drie verschillende talen: Indiaas, Italiaans en Canadees.
Smita is een Dalit, een onaanraakbare. Ze riskeert haar leven en dat van haar dochter, Lalita, door naar het zuiden van India te reizen en daar op zoek te gaan naar een beter leven als onaanraakbare. Giulia werkt in het atelier van haar vader waar ze haar verwerken en bleken om er pruiken van te maken. Als haar vader een ongeluk krijgt en in coma ligt, moet ze proberen het atelier te redden met behulp van de mysterieuze Kamal. De derde vrouw is Sarah, een carrièrevrouw die de diagnose borstkanker krijgt. Zij moet kiezen tussen haar carrière of vechten tegen de ziekte.
Wat de drie vrouwen gemeen hebben – naast hun vrouw-zijn – is hun doorzettingsvermogen en dat ze ten strijde trekken tegen heersende dogma’s.
De verschillende werelden en plaatsen zijn kundig en overzichtelijk door elkaar gevlochten. Elk land heeft zijn eigen kleur en sfeer. India straalt oranje en rood uit door het zand en de vurige zon, Italië is azuurblauw door de zee en de lucht, en Canada is grijs en beige als representatie van de kantoorgebouwen waar Sarah werkt als advocaat.
Colombani’s adaptatie van haar eigen bestseller uit 2017 is een grootse, op drie continenten gedraaide productie, met piekfijn camerawerk, fijn hypnotiserende muziekfragmenten van Ludovico Einaudi (ook bekend van Intouchables).
​
The Braid is een enigszins voorspelbare maar zeker geen oninteressante film. Het ene verhaal, vooral dat in India, is misschien wat beter uitgewerkt dan het andere maar dat maakt deze film nog steeds zeker de moeite waard.
Eve van de Venn
Film 5
THE PROMISED LAND
128 minuten
Regie: Nikolaj ArcelMet
Met: Mads Mikkelsen, Amanda Collin, Simon Bennebjerg, Melina Hagberg
​
In het historische drama The Promised Land (Bastarden) speelt Mads Mikkelsen een dwarse, gewelddadige landontginner in het 18de-eeuwse Denemarken. In 1755 arriveert de gepensioneerde legerkapitein Ludvig Kahlen op de dorre heidevelden van Jutland. De koning heeft hem toestemming gegeven om een lapje grond te ontginnen in de Deense woestenij, met een zakje in Duitsland bemachtigde pootaardappels. Een personage dat zowel held als slechterik is: ‘Hij is blind voor zijn omgeving, maar gaat die geleidelijk een beetje zien.’
De roman Kaptajnen og Ann Barbara van Ida Jessen uit 2020 vormde het uitgangspunt voor een soort ‘Deense western’: een zwijgzame eenling arriveert op de heide, oftewel prairie, waar zijn pionierswerk wordt bemoeilijkt door een rondzwervende roversbende en de ziekelijk jaloerse en gewelddadige lokale magistraat Frederich Schinkel (Simon Bennebjerg). De solitaire Ludvig, gehard door zijn legerjaren, vormt gaandeweg een alternatief gezinnetje, met de jonge weduwe (Amanda Collin) die voor hem werkt, en een in huis opgenomen zwerfkind.
‘Ludvig is een man van zijn tijd’, zegt Mikkelsen. ‘Hij werkte zich vanuit het niets op tot kapitein in het leger. En zijn grootste droom is deel te worden van iets wat hij eigenlijk haat: de adel. Hij móét slagen in zijn droom: het cultiveren van de heide, al moet hij daarvoor de wereld afbranden. Hij is blind voor zijn omgeving, maar gaat die geleidelijk een klein beetje zien. Er voltrekken zich kleine veranderingen in hem – niet gigantisch, dat zou een leugen zijn. Maar hij begint iets te voelen voor de mensen om hem heen.’
Volgens de filmwebsite IMDB acteerde Mikkelsen gedurende zijn nu 25-jarige carrière in 44 speelfilms, een gemiddelde van 1,75 film per jaar. Daar zitten ook veel grote Engelstalige films bij: Casino Royale (met de Deen als 007-antagonist Le Chiffre), Doctor Strange (als boze magiër), Fantastic Beasts: The Secrets of Dumbledore (waarvoor hij de, tijdelijk, gevallen Johnny Depp verving als de boze tovenaar Grindelwald), en Indiana Jones and the Dial of Destiny (als naziwetenschapper). In aflevering 1 van de podcast Cinevaria Venray is Mikkelsen kort te horen als de neurotische slager Svend in de zwarte komedie The Green Butchers (De grønne slagtere).
Erik van Maarschalkerwaard
Film 6
THE ZONE OF INTEREST
​105 minuten
Regie: Jonathan Glazer
Met: Sandra Hüller, Christian Friedel, Johann Karthaus ea.
Weetje: The Zone of Interest ontving vijf Oscarnominaties bij de 96e Academy Awards, waaronder Beste Film, Beste Regisseur (Jonathan Glazer), Beste Bewerkte Scenario, Beste Internationale Film en Beste Geluid. De film won uiteindelijk twee Oscars: Beste Internationale Film en Beste Geluid.
The Zone of Interest (2023), is zonder twijfel de meest indrukwekkende oorlogsfilm die ik ooit heb gezien. Niet vanwege explosieve gevechten of expliciete oorlogsbeelden, maar juist door de huiveringwekkende subtiliteit en het beklemmende gebruik van stiltes.
De film volgt Rudolf Höss (Christian Friedel), de commandant van Auschwitz, en zijn gezin, die in een idyllisch huis naast het kamp wonen. Terwijl ze genieten van een schijnbaar perfect gezinsleven, blijven de gruwelen van de Holocaust net buiten beeld – hoorbaar in schoten, geschreeuw en rookwolken in de verte. Dit contrast tussen banaliteit en onmenselijkheid is wat de film zo verontrustend maakt.
Wat The Zone of Interest zo krachtig maakt, is de afstandelijke, observerende stijl. De camera blijft vaak statisch, alsof we stiekem een kijkje nemen in het leven van mensen die ongekend kwaad normaliseren. Maar wat mij het meest raakte, was het gebruik van stiltes. Waar traditionele films muziek of dramatische geluidseffecten gebruiken om emoties te sturen, laat Glazer de leegte en de alledaagsheid van het kwaad op je inwerken.
Die verstikkende rust maakt de film des te angstaanjagender.
Hoewel het acteerwerk subtiel en effectief is, blijft de film emotioneel op afstand. Dit is een bewuste keuze: het dwingt de kijker om zelf na te denken over de banaliteit van het kwaad en hoe mensen de meest gruwelijke misdaden kunnen normaliseren.
The Zone of Interest is geen gemakkelijke film, maar wel een belangrijke en unieke kijkervaring. Het is een film die blijft hangen, niet door wat hij expliciet laat zien, maar juist door wat hij impliciet suggereert. Een meesterwerk in minimalistische horror en morele confrontatie.
Antoinet Dokter
Film 7
CONCLAVE
120 Minuten
Regie: Edward Berger
Met: Ralph Fiennes, John Litgow, Stanley Tucci, Isabella Rossellini
​
Witte rook uit de schoorsteen van Sixtijnse kapel betekent: er is een nieuwe paus gekozen. Het signaal waaraan de buitenwereld traditiegetrouw kan aflezen of er een paus is gekozen, is de rook die tijdens het conclaaf twee maal per dag opstijgt uit de smalle schoorsteen van de Sixtijnse Kapel.
Het verhaal begint met het onverwachte overlijden van de paus, wat leidt tot een geheime bijeenkomst van kardinalen uit de hele wereld. Afgesloten van de buitenwereld, staan zij voor de taak een nieuwe geestelijk leider te kiezen.
Waar witte rook is, is vuur: ‘Conclave’ toont hoe de gemoederen hoog oplopen tijdens de pausverkiezing
Het conclaaf, de eeuwenoude ceremonie waarbij kardinalen bijeenkomen om een nieuwe paus te kiezen, vormt het decor voor een verhaal vol macht, geheimen en intriges. Wanneer kardinaal Lomeli, de decaan van het College van Kardinalen, de leiding neemt over de verkiezing, ontdekt hij dat elke kandidaat een verborgen agenda lijkt te hebben—en dat sommige geheimen de kerk op haar grondvesten kunnen doen schudden. Terwijl de stemrondes vorderen en de spanning stijgt, wordt duidelijk dat de keuze voor de nieuwe paus niet alleen een kwestie van geloof is, maar ook van strategie en overleving.
​
De film combineert historische grandeur met een beklemmende sfeer, en regisseur Edward Berger (All Quiet on the Western Front) brengt de wereld van het Vaticaan tot leven met een sterk oog voor detail en met beelden opgenomen op schitterende ( nagebouwde) locaties. De cast, bestaande uit onder anderen Ralph Fiennes als kardinaal Lomeli, levert indrukwekkende vertolkingen die de onderhuidse spanningen en ethische dilemma’s van de kerkelijke elite tastbaar maken.
​
Conclave is niet alleen een spannende en meeslepende film, maar biedt ook stof tot nadenken over macht, geloof en de toekomst van instituties die al eeuwenlang het wereldtoneel bepalen.
Met 8 Oscar-nominaties en slechts een overwinning voor Beste Aangepaste Scenario is deze film een absolute aanrader—en misschien binnenkort nog verrassend actueel.
Martien Jeuken
